Nr. 7, juli 2023
Een workshop van Della Mae op het Rotterdam Bluegrass Festival
Rotterdam Bluegrass Festival (RBF)
Het Rotterdam Bluegrass Festival is een geweldig en veelzijdig evenement. Een van de leuke dingen van het festival is dat er ook workshops zijn waar ervaren muzikanten hun kennis delen met enthousiaste amateurs. Dit jaar had ik het geluk om bij een workshop te zijn van Della Mae.
Della Mae
Della Mae is een GRAMMY genomineerde, bluegrass/americana- band die alleen uit vrouwen bestaat. Ze spelen de sterren van de hemel. De band is opgericht door fiddle speler Kimber Ludiker. De verdere bezetting bestaat uit (in de figuur van links naar rechts) Celia Woodsmith, mandolinist Maddie Witler, guitarist Avril Smith, bassist Vickie Vaughn. Ze vertelden dat ze ooit 220 dagen per jaar op toernee waren. De laatste jaren doen ze iets rustiger aan en zijn ze nog maar 70 dagen per jaar op pad. Op hun website (zie: links) kun je zien waar ze allemaal te horen zijn. Oefenen doen ze meestal als ze onderweg zijn, ook omdat ze niet echt bij elkaar in de buurt wonen. Dit jaar hebben ze 2 maal opgetreden op het Rotterdam Bluegrass Festival. Hun tweede album, This World Oft Can Be, werd genomineerd voor een Grammy Award voor Best Bluegrass Album tijdens de 56e Grammy Awards in 2014.
Old Time vs Bluegrass
De workshop ging over “Old Time” muziek versus “Bluegrass”. Leuk natuurlijk, want op onze Clear Horizon website staat ook dat wij “Country | Old Time | Americana | Bluegrass” spelen. Wat is dan eigenlijk Old-Time precies?
Kenmerk van Old-Time, zo vertelden ze is dat het hele eenvoudige muziek is. Iedereen moet mee kunnen doen. Eenvoudige teksten, melodieën. Het gaat voor de muzikanten dan ook niet zozeer om de muzikale “performance” maar om het ondersteunen van de dans. De muziek staat ten dienste aan de dans en aan de gemeenschap: iedereen moet mee (kunnen) doen.
Het uitdragen van virtuositeit op het instrument is dan ook niet “zoals het hoort” in de Old-Time muziek. Dit is een verschil met Bluegrass waarbij de coupletten worden afgewisseld met solo’s van dan weer het ene, dan weer het andere instrument. Waar in de Bluegrass het de gewoonte is dat de eerste solo de melodie dicht volgt, en de andere solo’s daar wat meer van afwijken, wordt in Old-Time muziek bij de solo’s nauwelijks afgeweken van de melodie. Eenvoudige improvisaties om de melodie heen. Waar de solo’s in de Bluegrass ook vaak de virtuositeit van de muzikanten laten horen, is dit niet de bedoeling in de Old-Time.
De bas speelt heel eenvoudig (op de 2 en 4) en de “walking bass” is wederom “niet zoals het hoort” in de Old-Time. Speel je viool: vergeet dan alles wat je geleerd hebt over vibrato… die hoort niet thuis in dit soort.
Mandoline
De mandoline moet A-stijl mandoline zijn. Deze heeft een traan-vorm. F-stijl mandolines hebben een sierlijke krul boven het fretboard en een twee punten aan tegenovergestelde zijkant. Deze krul en punten zorgen voor een bepaalde demping binnen het instrument. Hierdoor hebben F-stijl mandolines, naast een chiquer uiterlijk, ook vaak een meer gefocuste toon, dit past beter bij de droge ritmische strums (die veel bij de Bluegrass gebruikt wordt, als begeleiding). De A-stijl is geschikter voor het vullen van een breder frequentiebereik, en wordt zo gebruikt dat de gespeelde noten ook goed te horen zijn (en niet worden afgedempt).
Banjo
Banjo kan alleen als de claw-hammer style wordt gebruikt, niet de “Scruggs-style” die de Bluegrass juist zover heeft gebracht. De clawhammer banjo-stijl, ook wel frailing genoemd, is een methode om de banjo te spelen die zijn oorsprong vindt in de Appalachian-regio van de Verenigde Staten. Het wordt gekenmerkt door een ritmische benadering waarbij de snaren worden aangeslagen met de achterkant van de vingernagel, gevolgd door een neerwaartse slag met de duim. De naam “clawhammer” verwijst naar de klauwachtige vorm van de hand bij het spelen van deze stijl.
Bill Monroe
Vanuit de echte “Old-Time” puristische hoek is er dan ook kritiek op zelfs een Bill Monroe, de vader van de Bluegrass. Hij begon met old-time tunes, maar legde ook de nadruk op zijn (virtuoze) mandolinespel (quote: …). En hij zocht actief de commerciële kant, door hard te werken aan optredens op de radio.
Na wat introductie hebben we daarna onder leiding van Della Mae het lied “ride old buck to water”. Ingestudeerd. Ze deden het eerst een paar keer voor, en in het kleine klaslokaal, met ca 40 mensen publiek klonk dat echt geweldig. Daarna werd het met de hele groep ingestudeerd… Dit lied voldoet aan alle karakteristieken van de Old-Time. Een bekende versie is van de Skillet Lickers. Eenvoudige muziek. Eenvoudige tekst (met veel herhalingen), en iedereen kon meedoen!
Maurits de Graaf schrijft in dit blog over de vaak lange historie van countryliedjes en over invloedrijke personen in het country genre.